Skatturinn

Þessa dagana er hinn árlegi tími skattframtala. Á undanförnum árum hefur orðið jákvæð þróun í því hve mikið af upplýsingum er forskráð á framtölin en slíkar forskráningar eiga að auðvelda almenningi að gera skattaskýrsluna. Það er gott og vel en samfara þessari þróun hafa skattayfirvöld staðið í átaki í því að minnka útsendan pappír. Það hljómar ef til vill vel en mér finnst orðið full langt gengið í þeim efnum hjá skattinum.

Við höfum alist upp við að fá sjálf skattframtölin send í pósti, framan af voru skattframtölin fyllt út og send skattayfirvöldum með undirskrift viðkomandi aðila. Síðar gafst okkur tækifæri á að fylla skattframtölin út á netinu, það var kærkominn valmöguleiki fyrir marga og í framhaldinu gátu þeir sem skiluðu rafrænt valið um hvort þeir vildu fá skattframtöl send á næsta ári.

Á sama tíma komu til svokallaðir veflyklar sem úthlutað var til netskila. Fyrst í stað var úthlutað nýjum veflykli á hverju ári en síðar gat almenningur búið sér til varanlega veflykla að eigin vali. Gulrótin var að með varanlegu veflykli gæti viðkomandi nálgast ítarlegri upplýsingar um sín mál á þjónustusíðu Ríkisskattstjóra.

Fyrir ári síðan virðist sem skattayfirvöld hafi teygt sig aðeins og langt í tengslum við rafrænu skilin. Þá var ákveðið að allir þeir sem skiluðu skattframtali rafrænt skyldu ekki fá sent framtalseyðublöð í ár - þar var ekkert val í boði. Jafnframt var ákveðið að senda þeim sem væru með varanlegan veflykil ekki nokkurn skapaðan hlut í tengslum við framtalsskilin í ár.

Þau vandamál sem strax hafa komið upp eru til dæmis:

• Varanlegir veflyklar falla í gleymsku - venjulegur borgari þarf aðeins einu sinni á ári að nota veflykilinn og er því mjög auðvelt að gleyma slíkum lykilorðum sem notuð er sjaldan. Þetta kostar óþarfa umstang sem auðveldlega hefði mátt koma í veg fyrir.
• Einstaklingur vill hætta að telja fram rafrænt - það eru ekkert allir sem hafa aðgang að tölvu, ég hef til dæmis gert framtölin fyrir foreldra mína undanfarin ár en nú vilja þau e.t.v. sjá um þessi mál sjálf og þau vilja telja fram upp á gamla mátann. En eins og er virðist það vera torsótt.

Þessi vandamál hefði verið hægt að leysa auðveldlega með því að senda öllum eintaklingum bréf með upplýsingum um gildandi veflykla auk þess að senda þeim sem þess óskuðu framtalseyðublöðin árituð í pósti. Reyndar er þetta í mínum huga sjálfsögð krafa sem almenningur á að gera til skattayfirvalda, á þeim bæ á að gera allt sem hægt er til að auðvelda okkur framtalsskilin.

Ég var einn af þeim sem fékk ekki einn einasta snepil frá skattayfirvöldum vegna framtalsskila í ár, ef ég væri ekki að vinna í faginu væri allt eins líklegt að ég myndi gleyma að telja fram og þá væru góð ráð dýr. Það má bæta því við þetta að skattayfirvöld hafa til þessa ekki séð ástæðu til að minna fólk á það eigi eftir að skila framtali áður en að álagningu kemur. Almenningur á að skila framtölum 21. mars og fagaðilar hafa frest til loka maí mánaðar. Að þeim tíma liðnum ætti að vera ljóst hverjir eiga eftir að skila framtali. Þá væri eðlilegt að skattayfirvöld sendu út áminningu á alla sem ættu eftir að telja fram og gefa fólki kost á að bregðast við áður en til álagningar kemur í lok júli.

Að lokum er ekki úr vegi að segja frá bréfi sem einn einstaklingur mér tengdur fékk frá skattinum um daginn. Þar var verið að tilkynna um veflykil - þó ekki varanlegan - og var ávarpið þannig: "Kæri viðskiptavinur..." Ég hef aldrei vitað til þess að almenningur kaupi vörur eða þjónustu af skattayfirvöldum og því er ekki hægt að tala um viðskiptavini í því sambandi. Hingað til hefur orðið "skattþegn" verið nota þá sem telja þurfa fram til skatts á Íslandi. Ég neita því alfarið að vera viðskiptavinur skattsins, en ef svo væri vildi ég helst af öllu fá að beina viðskiptum mínum annað þar sem í boði væri lægri skattar og betri þjónusta.